DRIES VAN AGT
‘Ik verheug me erop om de oudere knakkers van de politie te ontmoeten, vooral diegenen die destijds mijn lijf en goed hebben bewaakt… Mooie herinneringen.”
De Kruisherenkapel in Uden ligt er op deze doordeweekse dinsdag prachtig bij. Omringd door verse sneeuw onder een strakblauwe lucht vormt het plaatje een mooi winters landschap. In de kapel brandt de kachel op volle toeren. We zijn allemaal lichtelijk gespannen. Een voordracht van Dries van Agt. Van de voormalige premier en evenzo minister van justitie wordt veel verwacht. De afspraak is dat hij een klein uurtje spreekt over de situatie in het Midden-Oosten, voornamelijk geënt op de kwestie Palestina-Israël. Na de pauze is de beurt aan de zaal en kunnen er vragen worden gesteld. ‘Ik zet vanmiddag alle deuren open.’
Hij is klein van stuk. Een frêle verschijning, maar niks vertraagde motoriek, hij is mooi oud geworden. Zijn ogen staan nog altijd een tikkeltje vinnig en zijn haar zoals we gewend zijn strak in de scheiding. Hij schudt hier en daar handen, knikt iedereen vriendelijk toe en zelfs de koffiejuffrouw krijgt een stevige hand. Op de vraag wat hij wil drinken: ‘Is er zwarte Brabantse koffie? Graag met twee kuukskes,’ klinkt het schalks. Zoon van Brabant, altijd nog, zelfs de karakteristieke tongval heeft de in Nijmegen wonende Van Agt niet verleerd. Bij het welkomstwoord wordt Dries van Agt voorgesteld als voormalig ‘baas’ van de Rijkspolitie. Een schot in de roos. Een dikke glimlach, de arm gaat omhoog en er klinkt bijval uit de zaal.
Voordat Van Agt zijn gloedvolle betoog start over de Palestinakwestie vertelt hij over zijn verbondenheid met de Stichting Rights Forum, de organisatie waarvan hij voorzitter is. ‘The Rights Forum zet zich in voor een rechtvaardig Midden-Oosten beleid van de Nederlandse regering. Alleen als dat beleid gebaseerd is op het internationaal recht, kan Nederland effectief aan een duurzame oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict bijdragen.’ Na zijn voordracht besluit hij mismoedig: ‘Het helpt geen donder dat ik hier sta. Ik had beter kunnen gaan schaatsen.’
Na de pauze komen de vragen en opmerkingen uit de zaal. Over zijn beveiliging, zijn lange fietstochten over de Groesbeekse heuvelen, de bouvier waarmee hij onbevreesd door zijn wijk wandelde, de vele koppen koffie in huize Van Agt. Leuk om te horen dat de ontmoetingen met ‘de oude justitiebaas’ bij velen nog scherp op het netvlies staan. En vanzelfsprekend komt het onderwerp van de treinkaping in De Punt ter sprake. De bijna 86-jarige oud-staatsman vertelt lichtelijk humoristisch. ‘De stand was 3-2. De oude Gaay Fortman - wij noemden hem papagaai - Max van der Stoel en ik tegenover Joop den Uyl en Harry van Doorn van CRM. Gedrieën waren we klaar voor de harde aanpak, de grote actie. En zo gebeurde het ook.’ Voor de vorming van de Nationale Politie heeft hij alle respect. ‘Pfff, moeizame onderhandeling, a hell of a job, het proces heeft te maken met keuzes en weerstanden. Ik heb veel vertrouwen in Akerboom. De klus is bij hem in goede handen. De politie is een organisatie die me in mijn politieke periode altijd het meest dierbaar is geweest. Dat was ook mijn grote stimulans om vandaag hier te zijn, om de oude knakkers van de politie nog eens te ontmoeten. Mooie herinneringen.’
Het laatste half uur vertelt hij over zichzelf. ‘Ik ben onlangs verhuisd en moest tweeduizend boeken opruimen. Dat was een moeilijke fase. De kwaliteit van het koppie wordt zo langzamerhand wel wat minder. Onvermijdelijk. Maar ik voel me fit, ik heb weinig klachten over lijf en leden en dat is geen verdienste hoor, maar gewoon geluk.’
‘Nee, fietsen doe ik niet meer,’ antwoordt hij desgevraagd met een glimlach, want hij kan zich nog herinneren dat de politiemensen hem aanmoedigden toen hij als vijftiger op zijn racefiets over de Zeven Heuvelenweg sjeesde. Nog één vraag. Over het CDA. ‘Ik wil er eigenlijk niets over zeggen, maar de relatie omschrijf ik als een zes min. Ik ben wat milder geworden nu ik ouder ben, dus ik ga er niets vervelends over zeggen. Donald Trump tot slot? Zijn armen gaan de lucht in en er klinkt veelzeggend: ‘Halleluja!’
Dries van Agt, nog steeds een sterk en krachtig spreker. Hij heeft nog alles wat hem ooit zo mateloos populair maakte. Humor, relativering, zelfspot. Zijn publiek spreekt hij aan met ‘vriend’ of ‘mijn waarde’. Een restant uit zijn lange Roomse leven. Pieter van Bokhoven heeft een zeer treffend verslag geschreven over de door Van Agt geschetste situatie in het Midden-Oosten.